Maris Meżeckis, radioterapeutka z Centrum Radiochirurgii Stereotaktycznej Sigulda. Co 41 sekund na świecie diagnozowany jest nowy przypadek raka prostaty. W listopadzie na całym świecie toczy się „męska” akcja Movember – Vusopad. Wśród zaawansowanych części seksu „silnego”, dbających o swoje zdrowie, od ponad 10 lat istnieje tradycja, aby w listopadzie nie golić wąsów – i tym samym zwracać uwagę na kwestię zdrowia mężczyzn. W tym miesiącu na całym świecie odbywają się kampanie uświadamiające na temat zdrowia mężczyzn i zbierane są datki dla organizacji badających raka prostaty.

Ta choroba, zdaniem lekarzy, jest jednym z najczęstszych problemów zdrowotnych, które czają się u mężczyzn. Ten rak jest podstępny, ponieważ może nie objawiać się przez długi czas. A biorąc pod uwagę fakt, że na Ukrainie trend dbania o zdrowie dopiero nabiera rozpędu, rak prostaty wykrywany jest w naszym kraju głównie na ostatnich etapach, kiedy leczenie wymaga dużo czasu i pieniędzy.

Dlaczego ważne jest, aby mężczyźni zwracali większą uwagę na swoje zdrowie, u których występuje ryzyko raka prostaty, jak zapobiegać chorobie oraz skutecznie i skutecznie ją leczyć – czołowy europejski specjalista radioterapii raka prostaty, radioterapeuta Centrum Stereotactic Radiosurgery powiedział Ukrinform dr Maris Mežetskis z Łotwy.

Listopad, to miesiąc informowania mężczyzn o takim problemie jak rak prostaty. Dlaczego ten temat jest teraz istotny? Z powodu rosnącej zachorowalności na raka prostaty?

Generalnie listopad to miesiąc informowania mężczyzn o możliwych problemach zdrowotnych, aw szczególności – o raku prostaty. Inicjatywa ta została po raz pierwszy przeprowadzona w 2003 roku w Australii pod angielską nazwą Movember lub Mustache (mo – australijski slang „moustache” i listopad – listopad). Głównym mottem Mobember jest „Zmieńmy oblicze męskiego zdrowia”, dlatego co roku w listopadzie mężczyźni zapuszczają wąsy, zwracając uwagę na świadomość, wczesną diagnostykę i leczenie tej choroby; medyczne, społeczne, kulturowe aspekty raka prostaty, a także problemy życia seksualnego i starzenia się mężczyzn.

Pilność tego problemu wynika z ogólnej tendencji do wzrostu częstości występowania tej choroby na całym świecie. Tak więc co 41 sekund na świecie diagnozowany jest nowy przypadek raka prostaty, w 2018 roku raka prostaty zdiagnozowano u ponad 1,3 miliona pacjentów, około 350 tysięcy mężczyzn umiera co roku na raka prostaty na całym świecie.

Chociaż prawdziwe przyczyny raka są nadal nieznane, jednym z głównych czynników powodujących raka prostaty jest wzrost liczby starszych mężczyzn na całym świecie, ponieważ zdecydowana większość przypadków raka prostaty jest diagnozowana u pacjentów w wieku powyżej 65 lat.

Udoskonalenie metod diagnostycznych ułatwia również wczesną diagnostykę i wykrywanie większej liczby pacjentów z rakiem prostaty.

Według Ukraińskiego Rejestru Nowotworów, w naszym kraju w 2017 roku na raka prostaty zachorowało 7495 osób, a zmarło 3295 osób, co daje współczynnik zachorowalności na poziomie 44,8 i śmiertelność 19,7 przypadków na 100 tys. Mężczyzn. Czy to duże liczby? Czy są wyższe, czy na poziomie światowych wskaźników?

W Unii Europejskiej rak prostaty zajmuje pierwsze miejsce wśród najczęściej rozpoznawanych nowotworów u mężczyzn. Ale w różnych krajach Unii Europejskiej – różne wskaźniki zachorowalności. Na przykład w Europie Północnej (Szwecja, Norwegia, Finlandia) zapadalność na raka prostaty jest jedną z najwyższych na świecie i wynosi 85,7 przypadków na 100 tys. Mężczyzn, ale śmiertelność jest niższa niż na Ukrainie i wynosi 13,5 przypadków na 100 tys. mężczyźni. 100 tysięcy mężczyzn.

Podobna sytuacja – w Europie Południowej (Włochy, Grecja, Hiszpania) – wysoki wskaźnik wykrywalności raka prostaty: zachorowalność wynosi 60,7 przypadków na 100 tys. Mężczyzn, ale śmiertelność z powodu raka prostaty należy do najniższych na świecie i wynosi zaledwie 7 , 9 osób na 100 tys. Mężczyzn. Jest to wynikiem wczesnego wykrycia choroby i skutecznego jej leczenia w stadium I-II raka. Niestety na Ukrainie i w innych krajach poradzieckich rozpoznanie raka prostaty u prawie jednej czwartej pacjentów ustala się w IV stadium choroby, kiedy występują odległe przerzuty i prawdopodobieństwo radykalnego leczenia jest znacznie mniejsze.

Zdajemy sobie sprawę z sytuacji w Twoim kraju, ponieważ pacjenci z Ukrainy z pierwotnym, nawrotowym lub oligoprzerzutowym rakiem prostaty są często badani i leczeni w naszym kraju, na Łotwie, w Centrum Radiochirurgii Stereotaktycznej Sigulda, na najnowocześniejszym Urządzenie radiochirurgiczne CyberK6 CyberNi6. W naszym zespole pracuje również dr Vladyslav Buryk, ukraiński ekspert w dziedzinie radiochirurgii.

Jakie mogą być pierwsze oznaki choroby, które można wykryć na tym etapie?

We wczesnych stadiach rak prostaty często występuje bez dolegliwości. Często pierwsze oznaki które mogą wystąpić z powodu rozprzestrzeniania się złośliwego guza. Jednak w większości przypadków dolegliwości są związane ze współistniejącymi łagodnymi chorobami prostaty (rozrost, gruczolak prostaty). Mogą one bobjawy podrażnienia – częste oddawanie moczu, uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza, spastyczne lub bolesne odczucia w kroczu; objawy opóźnienia – trudności w oddawaniu moczu, przerywany lub rzadki strumień moczu, zatrzymanie moczu.

Żaden z powyższych objawów nie jest specyficzny dla raka prostaty, ale konsultacja z urologiem i dodatkowe badanie, szczególnie u mężczyzn powyżej 55 roku życia oraz w przypadku predyspozycji dziedzicznych, pozwala wykryć raka – nawet we wczesnych stadiach jego rozwoju. Tylko około połowa pacjentów ma raka w stadium I-II w momencie rozpoznania. Większość pacjentów z nowo zdiagnozowanym rakiem prostaty na Ukrainie miało stadium III-IV i miało miejscowe lub odległe przerzuty do węzłów chłonnych, płuc, wątroby i tkanki kostnej.

W takich przypadkach choroba może najpierw objawiać się bólem miednicy, kręgosłupa, żeber, kości, obecnością krwi w moczu i płynie nasiennym (krwiomocz, hemospermia), bolesnym wytryskiem, utratą apetytu, masy ciała i będzie wymagała długotrwałego terminem leczenie paliatywne lub objawowe, które niestety nie zawsze kończy się sukcesem.

Kto jest zagrożony? Mężczyźni w jakim wieku są najbardziej narażeni na raka prostaty?

Amerykańskie Towarzystwo Urologiczne zaleca, aby wszyscy mężczyźni w wieku od 55 do 69 lat omawiali potrzebę raka prostaty ze swoim lekarzem. W końcu wiek pacjentów jest jednym z głównych czynników ryzyka, a wraz ze wzrostem średniej długości życia mężczyzn zwiększa się prawdopodobieństwo raka prostaty: ponad 75% przypadków raka prostaty rozpoznaje się u mężczyzn powyżej 65 roku życia, ze względu na związane z wiekiem zmiany w tło hormonalne i więcej prawdopodobieństwa onkologicznej degeneracji komórek prostaty.

Prawdopodobieństwo zachorowania na raka prostaty jest prawie 10 razy większe u mężczyzn, którzy mają trzech krewnych cierpiących na tę chorobę. Ważną rolę odgrywają również funkcje żywieniowe. Na przykład mężczyźni, którzy jedzą głównie tłuste potrawy, są 2 razy bardziej narażeni na raka prostaty niż mężczyźni o zrównoważonej diecie.

W przemyśle gumowym ważne są również czynniki środowiskowe i szkodliwe warunki pracy, takie jak praca z kadmem.

Konieczne jest również wykonanie badania krwi na antygen swoisty dla prostaty (PSA). Jest to białko wytwarzane przez komórki prostaty i jest markerem nowotworowym. Jeśli PSA jest większe niż 4 ng / ml, możemy mówić o prawdopodobieństwie raka prostaty.

Ten test jest zalecany corocznie dla wszystkich mężczyzn w wieku powyżej 55 lat i osób zagrożonych, nawet jeśli nie ma żadnych dolegliwości. Jeśli jednak w ciągu kilku miesięcy PSA wzrośnie i przekroczy 10 ng / ml, zaleca się wykonanie biopsji prostaty i wyjaśnienie diagnozy. Na Łotwie, w naszym Centrum Radiochirurgii Stereotaktycznej Sigulda, dr Kirill Ivanov wykonuje najnowocześniejszą „biopsję fuzyjną” z wykorzystaniem danych ultrasonograficznych z prostaty i rezonansu magnetycznego 3 Tesli (MRI).

W przypadku podejrzenia przerzutów guza stosuje się tomografię komputerową i osteoscyntygrafię kości szkieletowych, a także najnowocześniejsze badanie radioizotopowe przeprowadzone na Łotwie: pozytonowa tomografia emisyjna (PET / PSMA) ze specjalną specyficzną dla prostaty antygen błony galowej. lub fluorek, który pozwala wykryć najmniejsze oznaki rozprzestrzeniania się choroby i odróżnić raka prostaty miejscowego od przerzutowego.

Jeśli badania wykażą chorobę, jakie są możliwości leczenia?

Metody leczenia wybiera lekarz po ustaleniu stopnia zaawansowania choroby i stopnia jej rozprzestrzenienia (rak miejscowy lub przerzutowy).

W przypadku miejscowych postaci raka prostaty (stadium I-II, bez przerzutów) istnieje kilka rodzajów leczenia, w tym operacja. W takim przypadku lekarze całkowicie usuwają gruczoł krokowy wraz z częścią otaczającej tkanki. Ważne jest, aby nerwy kontrolujące erekcję były zachowane podczas operacji. Może to być radykalna operacja usunięcia pęcherzyków nasiennych lub małoinwazyjna operacja laparoskopowa za pomocą robota. W każdym razie pacjent powinien spędzić kilka dni w szpitalu pod okiem specjalistów. Należy również pamiętać, że istnieje ryzyko powikłań takich jak infekcja, krwawienie, przejściowe trudności czy nietrzymanie moczu, a także zaburzenia seksualne. Ale generalnie jest to skuteczny sposób – według badań 95-97% pacjentów w ciągu 10 lat po operacji nie wykrywa nawrotu raka.

Inną metodą leczenia jest terapia hormonalna. Męskie hormony, czyli androgeny, zwykle wspomagają wzrost komórek raka prostaty. Celem terapii hormonalnej jest zmniejszenie wydzielania tych specyficznych hormonów – w celu kontrolowania wzrostu komórek raka prostaty. Terapia hormonalna jest zwykle zalecana w połączeniu z innymi metodami leczenia, w tym radioterapią, brachyterapią lub przed zabiegiem chirurgicznym, aby zmniejszyć rozmiar guza. Skutki uboczne związane z terapią hormonalną mogą obejmować zmniejszenie libido, impotencję, uderzenia gorąca, osteoporozę i ból w klatce piersiowej.

Istnieje również kilka opcji radioterapii: radioterapia zdalna, w której tradycyjne napromienianie prostaty i węzłów chłonnych okolicy miednicy odbywa się w 35–45 sesjach; brachyterapia – miejscowa metoda wprowadzania radioaktywnych ziaren do gruczołu krokowego; radioterapia stereotaktyczna, radiochirurgia w systemie CyberKnife (1-5 sesji).

Czym jest radiochirurgia CyberKnife i jaka jest jej rola w leczeniu raka prostaty?

Teraz CyberKnife to jedna z najnowocześniejszych metod radioterapii raka prostaty. Na Łotwie w Sigulda Center for Stereotactic Radiosurgery takie leczenie wykonuje się przy użyciu najnowocześniejszego urządzenia CyberKnife M6 amerykańskiej firmy Accuray. Zalety tej metody to przede wszystkim to, że pomimo terminologii – radiochirurgii i nazwy urządzenia – Cyberknife, zabieg wykonywany jest bez operacji, czyli bez nacięć tkanek miękkich, przez krótki czas: od 1 do 5 sesje. CyberKnife to urządzenie służące do naświetlania guza prostaty z dużą dokładnością. Jednocześnie nie ma to wpływu na otaczające zdrowe tkaniny, uzyskuje się chirurgiczną dokładność napromieniania. Stąd analogia do skalpela, a różnica polega na tym, że operacja jest bez krwawienia, bezbolesna, nie wymaga znieczulenia i pobytu w szpitalu.

Technologia ta jest szeroko stosowana na świecie i według ostatnich badań skuteczność takiego leczenia jest taka sama jak w przypadku operacji: 97% pacjentów leczonych rakiem prostaty zlokalizowanym za pomocą cybernoża, w ciągu pięciu lat nie doszło do nawrotu raka, ale po W radiochirurgii nie występują powikłania charakterystyczne dla operacji otwartej.

Jakie są możliwe reakcje organizmu na leczenie radiochirurgiczne, jak radiochirurgia wpływa na życie seksualne?

Zwykle reakcja organizmu na leczenie CyberKnife nie jest znacząca, uzyskuje się ją dzięki dokładności napromieniania i ciągłemu monitorowaniu prostaty. W przeciwieństwie do klasycznej radioterapii, gdzie okolica miednicy jest napromieniana 35-45 razy małą dawką, zabieg CyberKnife wystarcza od 1 do 5 frakcji i naświetlanie (jedna sesja – 45-60 minut). Podczas zabiegu radiochirurgicznego na komórki rakowe prostaty działa bardzo silna wiązka promieni jonizujących. CyberKnife naświetla prostatę z 200-300 pozycji, co niszczy sam guz, a reszta tkanki jest dotknięta minimalnie. W efekcie czasami może się to objawiać umiarkowanym uczuciem dyskomfortu podczas przesyłania naturalnych potrzeb przez kilka dni po zabiegu. Oczywiście w takich sytuacjach przepisuję leki, aby temu zapobiec.

Jeśli chodzi o funkcje seksualne, wiadomo, że jakość życia seksualnego u mężczyzn fizjologicznie obniża się z biegiem lat. Po radiochirurgii jakość życia seksualnego można obniżyć o 10-15%, co w razie potrzeby można z powodzeniem stymulować lekami.